Door: Thom Asvaer (84) I Het mooie, officiële woord voor taal in beweging, groei en ontwikkeling. En dat is prima, moet ook, want stilstand is achteruitgang dus: “Leve de vooruitgang!” 

Maar, nou heb ik iets met taal, dat is u misschien al een keer opgevallen. En daardoor bespeur ik misschien af en toe in gezelschappen eerder ietwat vreemde wendingen of uitlatingen in de conversatie bij de aanwezigen.  Uitlatingen waarvan ik me afvraag of die tot de goed bedoelde vooruitgang behoren. Noem het verhaspelen, verwarren of verbasteren van woorden, gezegden etc. Een van de drie is altijd wel van toepassing!

Een paar voorbeelden  (in een gesprek vaak overgenomen door de toehoorder van de persoon die net begonnen was een bepaald voorval te vertellen):

“Nou, Johnnie en ik waren laatst op een redelijk chique party (ja door kennissen uitgenodigd hoor) en daar werd eigenlijk alleen maar over.. eh…tja….. wat zal ik zeggen geconserveerd over zichzelf” 

Of: “Hoe gaat het met je schoonmoeder? Nou die is best kwiek nog maar wat moeilijk ter been, tja ook geen 28 meer. Maar we gaan over twee weken een weekendje met haar naar een… tja…..soort schoonheids- resort in Z-Limburg. Lekker verwend worden en daar hebben ze ook therminale baden”.

Ook spreekwoorden en gezegden verhaspelen komt nogal eens voor zoals:

“Hij laat zich de kaas niet voor de voeten weggraaien” en “Je moet het paard niet voor de wagen spannen” of “Het zijn alleen koks die lange messen dragen”. Of “Waar de koning heerst verliest de keizer zijn recht”. Ook aardig, “Een ezel stoot zich in ‘t gemeen wel vaker aan dezelfde steen”. Of: “Hij weet best waar Abraham de mosterd maakt”.

Het klinkt misschien ongeloofwaardig maar dit zijn echt waargenomen uitspraken. Het verwondert mij altijd dat dan niemand van het gezelschap iets (durft?) te corrigeren.

Ook een bekende ‘soort verspreking’, voorkomend bijvoorbeeld in ‘het vuur’ van een speech door een  vakbondsvoorzitter, die de werknemers oproept tot een staking: “Mannen, kom op, nu of nooit, het is 12 voor 2 …….!

Dit alles nog los van de vervaging van de achtergronden van het verschil tussen ‘kennen en kunnen’ en ‘hen en hun’. Ook bij het verschil in gebruik tussen ‘me fiets en mijn fiets’ wordt als antwoord – bij een poging tot voorzichtige correctie – veelal gezegd: “Maar u weet toch wat we bedoelen?’ …………

Tja ik bedoel maar: “Leve de vooruitgang!”

Een andere meer bewuste taal-bezigheid, die ik me nog goed herinner uit mijn jonge jaren maar die ik niet zo vaak meer hoor, is het verwisselen van beginletters van woorden uit een bepaalde tekst. Wat tot zekere verassingen kan leiden! Voorbeeld:

“Scheel heveningen was een vlooi der prammen, de gadbasten waren gezoodnaakt  hun poffers te kakken en keken met een alf hoog naar pissende vinken”.

U begrijpt dat dit (toentertijd) niet in alle kringen voorgedragen kon worden ondanks dat de ‘behandelde tekst’ eigenlijk -en netjes – luidde:

“Heel Scheveningen was een prooi der vlammen, de badgasten waren genoodzaakt hun koffers te pakken en keken met een half  oog naar vissende pinken” (Pink is klein bootje)

Wij vonden als jochies toen de tekst best spannend, het riekte naar ‘vunzig’, vandaar natuurlijk de ‘opgeslagen’ herinnering daar aan, haha!

Zo kun je met taal veel doen en zeker ook leuke dingen. Taal is boeiend en leerzaam. Maar…… je moet er wel een beetje van houden.

Daarom is het al met al WELBESCHOUWD – gezien het vraagteken achter ‘De Kop’ van deze Column – aan een ieder zelf te oordelen en te bepalen over de mate, aard en bezig zijn met de TAAL-EVOLUTIE!

Geschreven door
Thom Asvaer

Deel dit artikel

Meer lezen?

Over ziek zijn en loslaten

Eindelijk een lente- en paasgevoel? Marika Smits Daar had ik dit afgelopen weekend over willen schrijven. Maar veel inspiratie daarvoor heb ik niet echt, terwijl ik bijkom na 5 dagen “een...

Lees meer